
Định hướng nghề nghiệp là việc làm cần thiết, nhờ vậy các bạn trẻ sẽ có lộ trình cụ thể để bắt đầu sự nghiệp. Trong bài viết này, Blog.TopCV xin bật mí 5 bước định hướng nghề nghiệp giúp bạn tìm ra nghề nghiệp tương lai phù hợp nhất.
1. Định hướng nghề nghiệp có vai trò như thế nào?
Xác định nghề nghiệp trong tương lai là một quyết định quan trọng. Điều này không chỉ ảnh hưởng tới ngành nghề bạn theo học mà còn định hướng cho cả con đường tương lai phía trước. Vì vậy, việc tư vấn nghề nghiệp phải được diễn ra ngay từ sớm để tránh sau này làm việc trái ngành hay thường xuyên chán nản với công việc.
Nhìn chung, biết định hướng nghề nghiệp sẽ giúp bản thân phát triển đúng cách hơn, nhất là trong việc xác định kỹ năng mềm và kỹ năng chuyên môn cần thiết. Ví dụ: bạn định hướng làm bác sĩ thì phải học tốt các môn tự nhiên (toán, vật lý, hóa học) rồi sau đó học tập trong môi trường Y khoa.
Ngược lại, định hướng nghề nghiệp không đúng đắn sẽ dẫn đến tình trạng mông lung, khó ổn định thu nhập và cũng khó để thăng tiến. Nếu vẫn đang là học sinh, sinh viên ngồi trên ghế nhà trường thì đừng xem nhẹ sự quan trọng của định hướng nghề nghiệp. Bởi quá trình này đem lại nhiều lợi ích:
- Giúp người trẻ sớm xác định đúng mục tiêu nghề nghiệp.
- Tiết kiệm thời gian tìm ra đam mê và sở thích, từ đó đầu tư vào những kỹ năng cần thiết, cụ thể như: kỹ năng ngoại ngữ, kỹ năng tin học, kỹ năng thuyết trình…
- Giúp học sinh lựa chọn chuyên ngành phù hợp ở Cao đẳng/Đại học hoặc rẽ hướng sang đi học nghề.
2. Chia sẻ 5 bước định hướng nghề nghiệp tương lai
Bước 1: Xác định sở thích và đam mê
Đừng nhầm lẫn hai khái niệm “sở thích” và “đam mê” bởi chúng có ý nghĩa hoàn toàn khác nhau:
- Sở thích là những thói quen nhằm mục đích giải trí và có thể thay đổi theo thời gian, chẳng hạn như: xem phim lúc rảnh rỗi, đi câu cá cuối tuần, nghe nhạc K-pop…
- Đam mê bao gồm nhiều thói quen lâu dài hơn. Những hoạt động thuộc về đam mê có tính mãnh liệt hơn, bạn sẽ luôn muốn thực hiện
Như vậy, để định hướng nghề nghiệp thì nên tìm hiểu đam mê cá nhân. Bởi sở thích tuy mang lại giá trị giải trí nhất định thì vẫn khiến chúng ta dễ dàng “cả thèm chóng chán”. Ngược lại, một khi đam mê tức là toàn tâm toàn ý yêu thích một việc gì đó. Bạn đam mê vẽ tranh thì không nhất thiết phải làm họa sĩ mà có thể hướng tới ngành nghề sư phạm mỹ thuật, thiết kế đồ họa hay kiến trúc…
Xem thêm: Định hướng nghề nghiệp: Phải làm sao nếu không có đam mê?
Bước 2: Tìm ra thế mạnh của bản thân
Xác định điểm mạnh và điểm yếu của bản thân sẽ giúp bạn định hướng nghề nghiệp cho tương lai chính xác hơn. Muốn thành công thì phải thấu hiểu bản thân có gì mạnh và đang yếu ở điểm nào. Nếu chưa thể tự nhận xét chính mình thì bạn có thể hỏi thêm ý kiến từ gia đình và bạn bè thân thiết. Còn để xác định kỹ lưỡng hơn thì nên trải nghiệm tình huống thực tế. Bạn có thể thử làm bài test trắc nghiệm tính cách để xem bản thân phù hợp với điều gì nhất.
Bước 3: Lên danh sách những kỹ năng mềm bạn cần có để đáp ứng công việc
Hãy chuẩn bị bộ kỹ năng mềm chuẩn chỉnh để không bỡ ngỡ trước nghề nghiệp cho tương lai. Kỹ năng mềm (Soft Skills) là tập hợp nhiều kỹ năng liên quan đến lối ứng xử, thói quen và hành động. Nếu đã xác định con đường sự nghiệp thì bạn nên liệt kê ra tất cả kỹ năng mềm liên quan đến công việc mơ ước. Kỹ năng mềm nên được rèn luyện ngay từ khi còn đi học để hình thành thói quen tốt. Đặc biệt là đối với kỹ năng ngoại ngữ và kỹ năng tin học. Ngoài ra, còn rất nhiều kỹ năng mềm phổ biến sau đây:
- Kỹ năng lãnh đạo
- Kỹ năng giải quyết vấn đề
- Kỹ năng thuyết phục
- Kỹ năng giao tiếp
- Kỹ năng làm việc nhóm
- Kỹ năng quản lý thời gian
- Kỹ năng lập kế hoạch
- Kỹ năng từ chối
- Kỹ năng phục vụ
- Kỹ năng sáng tạo
- ….
Bước 4: Trau dồi kỹ năng mềm liên quan
Mỗi dự định nghề nghiệp tương lai đều cần đến nhiều kỹ năng mềm khác nhau. Vì vậy, bạn nên tìm hiểu kỹ về yêu cầu công việc và trau dồi dần những kỹ năng cần thiết. Sau đây là những cách cách cơ bản để rèn luyện kỹ năng mềm:
- Hướng suy nghĩ đến những điều tích cực, không tự ti hay lo sợ rằng mình là người yếu kém.
- Tìm nguồn giúp đỡ phù hợp để nâng cao kỹ năng mềm: học thêm ở trung tâm ngoại ngữ, tham gia tình nguyện nhằm phát triển khả năng giao tiếp, tham gia hoạt động ngoại khóa ở trường…
- Đi du lịch khám phá để trau dồi kiến thức xã hội.
- Tập chia sẻ cảm xúc của mình với gia đình và bạn bè, đồng thời lắng nghe ý kiến từ họ để mở rộng quan điểm.
- Đọc sách self-help, sách cẩm nang, sách triết học…để hiểu hơn về cuộc sống. Từ đó phát triển nhóm kỹ năng tư duy.
- Tham khảo thêm từ báo chí, Youtube, mạng xã hội hoặc đọc những bài viết chia sẻ về kỹ năng mềm tại Blog.TopCV.vn.
Bước 5: Trải nghiệm và rút ra kinh nghiệm
Trải nghiệm luôn đem đến nhiều bài học quý giá. Biết trải nghiệm từ thực tế thì ta mới có thể rút ra kinh nghiệm để sửa đổi thói quen cũ. Từ những sai lầm và thất bại, bạn hoàn toàn có quyền tự tin hơn trong việc định hướng nghề nghiệp cho tương lai. Bởi khi đó, bạn biết mình phù hợp với lĩnh vực nào và còn thiếu sót gì trong phong cách làm việc. Đôi khi quan sát trải nghiệm của người khác cũng là bài học kinh nghiệm tuyệt vời. Bạn có thể đọc sách, báo về những tấm gương thành đạt hoặc xin ý kiến từ tiền bối.
3. Những lưu ý khi chọn nghề nghiệp trong tương lai
Không chạy theo số đông
Tính thiếu quyết đoán sẽ làm người trẻ định hướng nghề nghiệp tương lai sai lệch. Vì vậy, không nên chọn nghề theo xu hướng mà hãy định hướng theo năng lực thật sự. Một số bạn có thể thích học ngành Truyền thông hơn nhưng lại vào khoa Kinh tế do nhóm nghề kinh doanh liên tục dẫn đầu xu thế. Một số bạn khác thì lại nghe theo gia đình học những ngành “hot”, cụ thể như: bác sĩ, kỹ sư, luật sư…mà chưa kịp tìm hiểu kỹ về ngành học. Tình trạng “chạy theo số đông” này rất dễ dẫn đến sự chán nản và buộc bạn phải làm việc trái ngành trong tương lai.
Xem thêm: Bí kíp chọn ngành nghề phù hợp với bản thân không thể bỏ lỡ
Phân biệt được sở thích và thế mạnh
Một trong những yếu tố quan trọng trong việc định hướng nghề nghiệp chính là phải phân biệt rõ sở thích và thế mạnh của bản thân. Hãy tự đặt câu hỏi rằng bạn thích làm gì nhất? Từ đó, xem xét thêm các công việc phù hợp dựa theo kiến thức chuyên môn, kỹ năng mềm và năng lực làm việc. Ví dụ: bạn có khả năng giao tiếp tốt và thích làm việc với trẻ nhỏ thì nên định hướng theo nghề Sư phạm; bạn đam mê tâm lý học, có tính cách hướng nội thì nên cân nhắc trở thành một chuyên gia nghiên cứu tâm lý…
Lắng nghe có chọn lọc ý kiến từ người đi trước
Nếu vẫn chưa biết cách xác định nghề nghiệp thì bạn có thể tìm đến ý kiến của những người đi trước. Bên cạnh đó hãy thử tham gia tọa đàm, talkshow để nghe chuyên gia chia sẻ kinh nghiệm hướng nghiệp. Càng trao đổi với nhiều người thì bạn càng có thêm nhiều lựa chọn nghề nghiệp. Lắng nghe có chọn lọc từ nhiều nguồn không chỉ dạy ta cách chọn nghề mà còn giúp trau dồi vốn sống. Tuy nhiên, ta chỉ nên tham khảo câu chuyện của người khác để mở rộng hiểu biết thôi chứ không nên áp đặt bản thân thực hiện theo 100%.
Để định hướng nghề nghiệp tương lai hiệu quả thì bạn nên trải nghiệm thật nhiều trong quãng tuổi học sinh, sinh viên. Tự tìm kiếm việc làm thêm part-time sẽ là phương pháp hữu hiệu giúp bạn nhanh chóng xác định được lĩnh vực ưa thích. Đừng bỏ qua cơ hội tìm kiếm việc làm rộng mở tại TopCV.vn trên hành trình phát triển sự nghiệp của bạn nhé!
Nguồn ảnh: Sưu tầm