Hạch toán là một hoạt động quan trọng, giúp ghi nhận, kiểm tra các khoản tài chính của doanh nghiệp. Tuy nhiên, hạch toán lại là thuật ngữ khá xa lạ đối với nhiều người. Vậy hạch toán là gì? Hãy cùng Blog TopCV tìm hiểu về hạch toán trong bài viết dưới đây.
Hạch toán là gì?
Hạch toán là một hệ thống ghi chép, phân loại và tổng hợp thông tin tài chính của một tổ chức hoặc doanh nghiệp. Hạch toán bao gồm các hoạt động quan sát, đo lường, tính toán và ghi chép thông tin về các giao dịch kinh tế của tổ chức. Cụ thể như sau:
- Quan sát là quá trình được tiến hành đầu tiên nhằm xác định và ghi nhận các giao dịch kinh tế diễn ra trong tổ chức.
- Quá trình đo lường giúp xác định giá trị của các giao dịch kinh tế. Đưa ra quyết định về việc phân bổ tài nguyên và đầu tư cho các hoạt động kinh doanh khác.
- Tính toán là quá trình sử dụng các phương pháp tính toán, phân tích để xác định tính hiệu quả của các hoạt động kinh tế.
- Ghi chép là quá trình ghi nhận các thông tin về các giao dịch kinh tế vào các tài khoản kế toán của tổ chức. Việc ghi chép giúp tổ chức phân loại và tổng hợp thông tin về tài chính của mình để lập báo cáo tài chính.
Các loại hạch toán trong kế toán
Trong kế toán, hạch toán được chia thành nhiều loại khác nhau, tùy thuộc vào tính chất và mục đích của từng khoản ghi chép.
Hạch toán nghiệp vụ
Hạch toán nghiệp vụ là quá trình quan sát, phản ánh và kiểm tra trực tiếp từng nghiệp vụ, từng quá trình kinh tế cụ thể. Từ đó giúp cho việc quản lý doanh nghiệp hiệu quả hơn.
Mỗi nghiệp vụ kinh tế trong doanh nghiệp có tính chất và yêu cầu quản lý khác nhau. Do đó, để hạch toán nghiệp vụ đạt hiệu quả cao thì cần phải căn cứ vào nội dung, tính chất của từng nghiệp vụ để sử dụng các loại thước đo phù hợp.
- Ưu điểm: Hạch toán nghiệp vụ cung cấp thông tin cụ thể và chi tiết, đáp ứng yêu cầu về mức độ nhanh chóng và kịp thời. Ngoài ra, hạch toán nghiệp vụ còn giúp cho doanh nghiệp tăng cường khả năng kiểm soát nội bộ, đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của thông tin kế toán.
- Nhược điểm: Thông tin không có tính khái quát, không có cái nhìn tổng thể về vấn đề, do chỉ phản ánh rời rạc về một đối tượng.
Hạch toán thống kê
Hạch toán thống kê là một phương pháp khoa học nghiên cứu về “lượng” để thu thập, phân tích và diễn giải dữ liệu. Hạch toán thống kê bao gồm việc sử dụng các phương pháp thống kê và toán học để tìm hiểu các quy luật và mối quan hệ giữa các biến số. Nhằm mục đích rút ra bản chất, quy luật trong sự phát triển các hoạt động kinh tế.
- Ưu điểm: Hạch toán thống kê cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác về các hiện tượng kinh tế xã hội thông qua việc thu thập và phân tích dữ liệu.
- Nhược điểm: Hạch toán thống kê cũng có nhược điểm, chẳng hạn như việc dữ liệu số lượng chỉ phản ánh một phần của các hiện tượng kinh tế xã hội. Đồng thời, hạch toán thống kê không thể hiện được các khía cạnh phức tạp và không đo lường được những giá trị vô hình.
Hạch toán kế toán
Hạch toán kế toán là loại hạch toán phổ biến và quan trọng trong kế toán doanh nghiệp. Nó phản ánh về tình hình tài sản, nợ phải, vốn chủ sở hữu và các biến động liên quan trong quá trình kinh doanh của doanh nghiệp. Việc hạch toán kế toán chính xác sẽ giúp doanh nghiệp quản lý tài chính hiệu quả hơn, đưa ra các quyết định kinh doanh đúng đắn và tối ưu hóa lợi nhuận.
- Ưu điểm của hạch toán kế toán là thông tin được phản ánh liên tục và toàn diện về tình hình tài sản và biến động tài sản của đơn vị. Do đó, những thông tin này có tính chân thực và đáng tin cậy để nhà quản lý sử dụng trong việc ra quyết định kinh doanh. Đồng thời, hạch toán kế toán khắc phục được hai nhược điểm của hai phương pháp trên.
Những điều cần biết về hạch toán kế toán
Khái niệm về hạch toán kế toán
Hạch toán kế toán là môn khoa học phản ánh các mặt của hoạt động kinh tế tài chính ở các đơn vị, tổ chức xã hội. Môn khoa học này giúp thu thập, xử lý và cung cấp thông tin về tài sản nhằm mục đích kiểm tra toàn bộ tài sản và các hoạt động kinh tế tài chính của một đơn vị.
Phân loại hạch toán kế toán
Hạch toán kế toán có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau. Cụ thể như sau:
Theo mức độ, tính chất thông tin
Theo mức độ và tính chất thông tin, hạch toán kế toán được chia thành 2 loại:
- Kế toán tổng hợp là hạch toán thể hiện thông tin kế toán dưới dạng tổng quát, bao quát toàn bộ các hoạt động kinh tế tài chính của đơn vị và dựa trên thước đo tiền tệ.
- Kế toán chi tiết là hạch toán thể hiện thông tin kế toán ở dạng chi tiết, tập trung vào một chỉ tiêu tổng hợp và đo lường bằng các thước đo khác nhau như tiền tệ, lao động, hiện vật, v.vv..
Theo cách ghi chép thu nhận thông tin
Theo cách ghi chép thu nhận thông tin, hạch toán kế toán được phân loại thành 2 loại chính là:
- Kế toán đơn là một loại hình hạch toán kế toán phân tách các thông tin về nghiệp vụ kinh tế tài chính của đơn vị thành các giao dịch và sự kiện riêng biệt, độc lập. Các thông tin này được ghi chép theo từng khoản mục.
- Kế toán kép là phương pháp ghi chép, xử lý thông tin kế toán. Trong đó các sự kiện kinh tế tài chính được ghi nhận theo cách kép. Theo đó, thông tin kế toán sẽ được ghi chép theo từng mặt hàng hoặc khoản mục tài khoản cụ thể, đồng thời cũng phải được ghi nhận theo các tài khoản đối ứng tương ứng để đảm bảo tính đối xứng và khớp nối giữa các tài khoản.
>>>Xem thêm: Ngành kế toán là gì? Các vị trí quan trọng trong ngành kế toán
Theo phạm vi thông tin kế toán cung cấp
Có 2 loại hạch toán kế toán theo phạm vi kế toán cung cấp:
- Kế toán tài chính là loại kế toán chuyên về việc thu thập, xử lý và cung cấp thông tin tài chính cho các bên liên quan ngoài doanh nghiệp. Thông tin kế toán tài chính được định dạng và báo cáo theo các chuẩn mực kế toán quốc tế.
- Kế toán quản trị là loại hạch toán tập trung vào việc thu thập, xử lý và cung cấp thông tin kế toán phục vụ cho quá trình ra quyết định quản trị của doanh nghiệp.
Theo đặc điểm, mục đích hoạt động của đơn vị kế toán
Theo đặc điểm, mục đích hoạt động của đơn vị kế toán, ta có các loại kế toán sau:
- Kế toán công dùng để hạch toán cho các đơn vị hoạt động phi lợi nhuận hoặc không có tính chất kinh doanh, bao gồm các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội, các đơn vị hành chính.
- Kế toán doanh nghiệp dùng để hạch toán cho các đơn vị hoạt động sản xuất, kinh doanh với mục đích chính là tạo ra lợi nhuận.
Đặc điểm của hạch toán kế toán
Hạch toán kế toán phản ánh và giám sát một cách toàn diện, liên tục và có hệ thống tất cả các đối tượng của kế toán như tiền, tài sản, doanh thu, v.vv.. Bên cạnh đó, hạch toán kế toán sử dụng cả ba loại thước đo, gồm tiền tệ, hiện vật và lao động. Đây là loại hạch toán dùng hệ thống phương pháp nghiên cứu khoa học như đối ứng tài khoản, chứng từ, tính giá và tổng hợp – cân đối kế toán.
Về mặt thông tin, hạch toán kế toán có các đặc điểm sau:
- Các thông tin kế toán thường phản ánh các hoạt động kinh tế tài chính trong doanh nghiệp. Các thông tin này được ghi chép theo từng khoản mục và theo thời gian, cho phép người sử dụng thông tin kế toán có cái nhìn tổng quan về tình hình kinh doanh.
- Thường phản ánh những thông tin về tài sản, nguồn vốn, chi phí, kết quả kinh doanh và các hiện tượng tài chính khác một cách rõ ràng và cụ thể. Những thông tin này mang ý nghĩa đặc biệt lớn đối với việc ứng dụng hạch toán kinh doanh.
- Thông tin và kiểm tra là hai đặc trưng cơ bản không thể tách rời trong quá trình hạch toán kế toán. Thông tin là nền tảng để đưa ra các quyết định kinh doanh, trong khi đó kiểm tra giúp đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của thông tin đó.
Vai trò của hạch toán kế toán
- Phục vụ cho nhà quản lý: Nhờ hạch toán kế toán, nhà quản lý có được những thông tin chính xác về tình hình tài chính, kinh doanh của doanh nghiệp. Nhà quản lý có thể đánh giá được hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, so sánh với các đối thủ cạnh tranh và đưa ra các giải pháp.
- Phục vụ cho nhà đầu tư: Những thông tin kế toán cung cấp cho nhà đầu tư giúp họ đưa ra các quyết định đầu tư hiệu quả. Thông qua việc phân tích báo cáo tài chính, nhà đầu tư có thể đánh giá được tình hình tài chính, hiệu quả hoạt động và khả năng sinh lời của doanh nghiệp.
- Phục vụ cho cơ quan nhà nước: Hạch toán kế toán cũng phục vụ cho cơ quan nhà nước trong việc quản lý và kiểm soát hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp. Từ đó nhà nước sẽ đặt ra các chính sách thuế và đầu tư phù hợp với tình hình doanh nghiệp.
>>>Xem thêm: Cẩm nang tìm việc làm kế toán từ A-Z hiệu quả
Yêu cầu của hạch toán kế toán
- Để đảm bảo tính thống nhất cho tài liệu được cung cấp, hạch toán kế toán phải tuân thủ các quy định về hạch toán. Các quy định này đảm bảo rằng các thông tin kế toán được thu thập, xử lý và báo cáo theo một chuẩn mực chung và chính xác. Đồng thời đảm bảo tính đồng bộ và thống nhất giữa các tài liệu và thông tin kế toán.
- Đảm bảo tính chính xác, trung thực và khách quan là yêu cầu quan trọng trong hạch toán kế toán. Thông tin kế toán phải được ghi lại một cách chính xác và trung thực, không bị ảnh hưởng bởi các yếu tố cá nhân, tình cảm hay áp lực bên ngoài.
- Tính kịp thời là một trong những yêu cầu cơ bản của hạch toán kế toán. Bởi vì thông tin kế toán cần phải được thu thập, xử lý và báo cáo đầy đủ, chính xác và trong thời gian ngắn nhất để có thể hỗ trợ cho nhà quản lý ra quyết định kịp thời.
- Đảm bảo sự rõ ràng và dễ hiểu trong thông tin kế toán giúp cho các quyết định quản lý tài chính của doanh nghiệp được đưa ra một cách chính xác và hiệu quả. Từ đó đảm bảo sự phát triển bền vững và ổn định của doanh nghiệp.
Nhiệm vụ của hạch toán kế toán
Hạch toán kế toán thu thập đầy đủ thông tin về các giao dịch kinh tế của doanh nghiệp. Đồng thời, trong quá trình thực hiện hạch toán kế toán, hạch toán kế toán phải kiểm tra tình hình các chỉ tiêu kế hoạch, kiểm tra hoạt động sử dụng các tài sản, thực hiện các hoạt động kinh tế tài chính của đơn vị.
Tóm lại, hạch toán là một hoạt động quan trọng trong ngành kế toán, giúp quan sát, đo lường, tính toán và ghi lại các hoạt động tài chính của doanh nghiệp. Hy vọng những thông tin cung cấp trong bài viết đã giúp bạn giải đáp được thắc mắc hạch toán là gì. Hãy thường xuyên truy cập Blog TopCV để cập nhật thêm nhiều thông tin, kiến thức hữu ích về ngành kế toán.
Ngoài ra, nếu bạn đang có nhu cầu tìm việc làm kế toán, thì hãy nhanh tay truy cập TopCV. Hàng ngàn cơ hội việc làm với nhiều vị trí khác nhau trong ngành kế toán đang chờ đón bạn. Hơn hết, các công việc đều đã được TopCV kiểm tra, xác thực.