Một buổi sáng đẹp trời, bạn thong thả tới công ty chuẩn bị cho một tuần làm việc mới. Rồi bạn bỗng nhiên nhận được thông báo rằng mình sẽ phải điều chuyển đến vị trí ít quyền hạn và trách nhiệm hơn; ít cơ hội phát triển nghề nghiệp hơn; hoặc ít tiếp xúc với các quản lý cấp cao hơn. Mặc dù sếp của bạn đã dùng những mỹ từ hay cố nói giảm nói tránh như “phân công lại nhiệm vụ”, “tái chỉ định vai trò” hay “giảm tải các áp lực công việc”, nhưng cuối cùng bạn cũng khó lòng phủ nhận rằng mình đã bị giáng chức.
Hay một ngày sếp gọi bạn vào phòng, chậm rãi mà nói rằng: “Em đã làm việc rất tốt nhưng có tin không vui cho em. Sắp tới công ty buộc lòng phải điều chỉnh phạm vi công việc và lương của em. Lý do là…” Cảm xúc lúc này của bạn chắc chắn không dễ chịu gì. Bất kể viện lý do thế nào để báo tin buồn, có xoa dịu tới mức nào thì bạn vẫn không thể nào chối cãi được một sự thật là bạn đang có một bước lùi trong công việc…
Chẳng ai muốn trải qua một vết đen trong sự nghiệp như bị sa thải hay bị giáng chức. Nghe có vẻ vô lý nhưng việc bị giáng chức còn làm sa sút tinh thần bạn hơn là phải thôi việc. Nếu nghỉ việc bạn sẽ phải bắt đầu lại mọi thứ với một khởi đầu mới, với nhiều người điều này không có gì quá quan trọng. Thậm chí, một khởi đầu mới còn hứa hẹn hơn công việc hiện tại bạn đang làm.
Giáng chức thì khác. Bạn vẫn phải làm việc tại môi trường đó những với một vị trí khác, thấp hơn nguyên nhân có thể là do lỗi từ phía bạn, nhưng cũng có thể là công ty giảm biên chế do tình hình kinh tế bất ổn. Liệu ngày bị giáng chức có phải là ngày tồi tệ nhất cuộc đời? Tất cả đều phụ thuộc vào thái độ của bạn. Nếu không còn yêu thích công việc này nữa, hoặc đã quá chán môi trường làm việc lâu năm, bạn có thể tự cho mình một khởi đầu mới, tốt đẹp hơn. Thế nhưng nếu bạn vẫn còn yêu thích công việc này, bạn sẽ phải làm gì để giữ vững phong độ và đủ tỉnh táo để vượt qua thời kỳ khó khăn này? Bởi sau tất cả, tuy không phải điều gì tốt đẹp nhưng cũng không phải là dấu chấm hết cho sự nghiệp của bạn. Biết đâu đây lại là cơ hội để bạn nỗ lực hơn cho những mục tiêu của cuộc đời.
Có rất nhiều lý do để bạn bị giáng chức như: tái cơ cấu bộ máy nhân sự, cắt giảm bớt vị trí trùng lặp sau khi sáp nhập các công ty, sắp xếp lại công việc để cải thiện tình trạng hiệu suất thấp, hoặc tệ nhất là bạn không đủ năng lực để đảm nhận vị trí này,… Có lẽ trong bất kỳ trường hợp nào, bạn cũng cảm thấy thất vọng, hụt hẫng, mất mát, lo lắng và thậm chí tổn thương lòng tự trọng.
Tuy nhiên, bạn nên biết rằng việc cần làm khi đón nhận những tin không vui, điều quan trọng hàng đầu là bạn phải đối diện với cảm xúc cá nhân. Mọi thứ đều có thể để sau, riêng cảm xúc bạn phải làm chủ ngay lập tức, trước khi gây nên những sai lầm đáng tiếc. Đối diện với sự thật có nghĩa là bạn nhận thức tình hình và có cách hành xử thích hợp.
Sẽ rất dễ hiểu nếu cảm xúc của bạn đang dâng trào và cần được giải tỏa. Gào to lên? Đập bàn ghế? Trách cứ ai đó? Cách tốt nhất là bạn đừng bao giờ cố gạt bỏ cảm xúc này sang một bạn, bởi nó sẽ bật ra vào lúc không ngờ nhất, khiến bạn bối rối và làm hình ảnh bạn càng thê thảm, kém chuyên nghiệp hơn thôi.
Bạn cũng không được “giận cá chém thớt” mà trút sự bực dọc lên sếp hay đồng nghiệp. Hãy cố gắng bộc lộ cảm xúc ở nơi an toàn và riêng tư, thậm chí nếu bạn muốn khóc thì hãy cứ khóc! Khoa học đã chứng minh rằng nước mắt không hề xấu, nó có thể giúp bạn cân bằng lại tâm trạng, bớt buồn đau, bớt giận dữ.
Nếu đang trong trạng thái suy sụp, bạn có thể tìm kiếm sự trợ giúp từ gia đình hay bạn bè. Bị giáng chức là một nỗi đau, vì cảm giác bị từ chối, giảm tín nhiệm, không được ghi nhận nỗ lực. Cách tốt nhất để giải tỏa cho cảm xúc cá nhân là liên lạc với những người bên ngoài công việc mà bạn tin tưởng và tôn trọng để kể lại sự việc.
Mục đích của hành động này không phải nhằm lên án công ty hay tìm đồng minh bênh vực cùng bạn chửi bới “cuộc sống bất công”, mà là cách để bạn chia sẻ những cảm xúc, tham khảo và được tư vấn thêm để có đường hướng ứng xử với những lời chỉ trích trong trường hợp kẻ xấu lợi dụng để công kích bạn.
Những người phù hợp để bạn chia sẻ là người chín chắn, khách quan và có nhiều trải nghiệm để lắng nghe và đưa ra lời khuyên tốt nhất.
Thậm chí, ngay cả khi thông tin không rõ ràng tới mức người thân không thể giúp bạn tìm ra được hướng đi tích cực thì sau thời gian trút nỗi lòng, bạn cũng sẽ bình tĩnh lại.
Sau đó, bạn hoàn toàn có thể tự mình cân nhắc và giải quyết vấn đề.
Sau khi khống chế được dòng cảm xúc, hãy bình tâm ngồi xuống với cấp trên để tìm hiểu lý do tại sao bạn bị giáng chức, lắng nghe cặn kẽ xem mọi việc sai ở đâu. Bạn nên tìm hiểu chính xác điều đã xảy ra khiến bạn bị giáng chức. Nguyên nhân là do đâu? Tình hình kinh tế của công ty bất ổn? Hiệu suất làm việc của bạn sụt giảm và không đạt yêu cầu? Chuyên môn của bạn bị tụt hậu do tái cơ cấu ngành, thị trường thay đổi, công ty điều chỉnh chiến lược?
Bạn nên nắm được lý do xác đáng và cốt lõi nhất để hiểu thấu đáo vấn đề. Việc này không chỉ giúp bạn giải quyết các thắc mắc hiện tại mà còn tốt cho bạn trong tương lai, dù ở công ty nào. Nếu năng lực đang có những lỗ hổng, phải tìm cách lấp đầy nó ngay hôm nay.
Bên cạnh đó, bạn đừng quên đưa ra các dẫn chứng cụ thể, mạnh mẽ về giá trị và hiệu quả của bản thân trong công việc chủ động trình bày với sếp rằng bạn vẫn luôn liên tục đóng góp công sức và sự quan tâm dành cho các vấn đề, cũng như không ngừng cải thiện chúng.
Tuy nhiên, suy cho cùng, dù cố né tránh bao nhiêu thì bạn cũng cần chấp nhận sự thật rằng, để đưa ra quyết định giáng chức một ai đó, công ty đã phải rà soát, cân nhắc rồi mới chính thức quyết định. Vì thế, dù đau lòng, hãy chấp nhận rằng sẽ rất ít cơ hội khiến công ty thu lại quyết định. Tuy nhiên, tất cả nỗ lực này là để cấp trên một lần nữa nhìn lại giá trị của bạn, để bạn khẳng định mình hiểu rõ năng lực bản thân đến đâu, để tự ghi nhận những thiếu sót cần hoàn thiện, và quan trọng nhất là đủ cơ sở cân nhắc nên làm gì tiếp theo.
Có thể nói, với tâm lý thông thường, nhiều người sẽ lựa chọn nghỉ việc sau khi bị giáng chức. Tuy nhiên, các chuyên gia có lời khuyên rằng bạn hãy tạm “giam” lại suy nghĩ này để không tự đẩy bản thân vào tình huống khó khăn hơn. Thực chất hành động muốn nghỉ việc bởi cảm thấy mình bị xem nhẹ chỉ là hành động bộc phát vì tự ái. Hãy cân nhắc thật kỹ lưỡng trước khi quyết định bám trụ ở công ty hiện tại hay chuyển qua công ty khác.
Nếu công ty đang trong tình trạng khó khăn (do cạnh tranh thị trường/ ngân sách tài chính/ biến động xã hội/ tái cơ cấu lĩnh vực hoặc ngành nghề…) đã dẫn đến bạn trở thành một trong rất nhiều nhân sự bị ảnh hưởng, những điều chỉnh mang “hình dáng” như là giáng chức, hãy suy xét với sự cảm thông. Chí ít đây không phải là nỗi buồn của riêng bạn. Việc cần làm là đánh giá xem thực trạng và hướng đi sắp tới của công ty có còn tiệm cận với những định hướng và mục tiêu cá nhân bạn? Con đường sự nghiệp và năng lực chuyên môn của bạn còn khả năng phát triển thêm nữa không sau giai đoạn “thoái trào” tạm thời này? Chặng đường đi đến mục tiêu của cá nhân hay tập thể đều cũng sẽ phải gặp không ít khó khăn, tập thể mạnh cần sự đóng góp của cá nhân. Hãy trả lời cặn kẽ các câu hỏi, biết mình cần gì và hình dung được viễn cảnh tương lai, bạn chắc chắn sẽ có quyết định thích đáng.
Hãy tiếp tục gắn bó với công ty, cải thiện bản thân và phấn đấu hơn nữa! Nếu sau những cuộc trò chuyện, những lần trao đổi bạn cũng phải tự thừa nhận rằng do mình chưa tốt. Công ty đưa ra bằng chứng rất cụ thể về sự thiếu hụt kỹ năng, số lần trễ thời hạn và dự án thất bại của bạn. Hoặc sếp ghi nhận nỗ lực, nhưng rõ ràng bạn đang ngồi ở một vị trí quá sức. Hay những vấn đề cá nhân gần đây, tính cách khác biệt thiếu hợp tác với đồng nghiệp và sự chậm học hỏi kiến thức đã cản trở năng lực đảm nhiệm công việc… Rơi vào tình huống này hẳn có chút “muối mặt”, nhưng hãy nhớ kỹ rằng giận dỗi hay xấu hổ mà nghỉ việc đều không phải lựa chọn tốt. Thử nghĩ xem, bạn đóng góp cho công ty bao năm mà họ còn buộc phải giáng chức bạn, thì lý do gì một công ty khác sẽ tuyển dụng bạn vào vị trí cao hơn khi không đủ năng lực?
Đừng bỏ cuộc bởi bạn vẫn luôn “nắm quyền” cải thiện bản thân nếu có ý chí và kế hoạch. Chủ động hỏi về các kỳ vọng và đề nghị sếp cho bạn thời gian thử thách. Khi quay trở lại – giỏi hơn và đúng đường hơn – tin chắc bạn sẽ được thăng chức, giữ vị trí và mức lương xứng đáng.
Đối với những lý do không rõ ràng hay mang chủ đích cá nhân như quản lý cấp cao mới về nên cần thay đổi “vây cánh và bộ sậu” để dễ dàng làm việc; hoặc khi thấy các dấu hiệu báo động như: mô tả công việc của bạn không thay đổi nhưng phải nhận quyết định hạ cấp bậc, bị thay đổi chức danh khác để áp dụng mức lương thấp hơn theo quy định công ty, bị điều chuyển phòng ban để phụ trách công việc không đúng chuyên môn (không thuộc chương trình Luân chuyển công việc) trong khi một nhân viên mới được tuyển vào làm công việc của bạn… thì bạn hoàn toàn có thể nghĩ đến phương án tìm việc mới nếu cho rằng đây là một lý do không thuyết phục.
Suy nghĩ lạc quan và hành động tích cực
Dù ở lại hay ra đi, điều quan trọng nhất là bạn vẫn phải giữ vững hiệu suất công việc tốt trong vai trò mới. Hãy dành thời gian và năng lượng cần thiết để làm chủ công việc, xây dựng sự thấu hiểu hai chiều với công ty và thiết lập mối quan hệ phù hợp với người quản lý mới (nếu có). Bạn sẽ học hỏi và cải thiện được rất nhiều điều cho tương lai. Tin tức xấu đôi khi giúp chúng ta biết cảnh giác, tỉnh thức và cố gắng hơn, cũng như nghịch cảnh sẽ khiến con người mạnh mẽ hơn.
Nếu quyết định ở lại làm việc cho vị trí mới, bạn nên thực hiện tập trung cao độ, kết quả thực tế và tập trung xóa bỏ hết các mối lo ngại của cấp trên về khả năng của bạn. Tập trung dành lại sự tín nhiệm, vị trí và quyền lợi khi xưa. Và ngay cả khi đã quyết chí tìm việc mới, hãy luôn suy nghĩ lâu dài! Cách cư xử tích cực, tính nhẫn nại không thay đổi và thiện chí xây dựng của bạn trong tình huống bị giáng cấp sẽ được đánh giá cao. Chắc chắn nó là hình ảnh đẹp của một cá nhân tiềm năng trên thị trường lao động vốn đầy cạnh tranh, nguy cơ và hỗn loạn.
Liên tục phát triển bản thân
Trong vài tuần đầu tiên sau khi nhận quyết định, hãy quan sát và nhận diện các cơ hội cải thiện tình hình. Vì bạn bị giáng chức, các sếp sẽ để mắt đến biểu hiện của bạn. Có thể họ chờ sự thay đổi, và vào thời điểm thích hợp họ sẽ ra quyết định đầu tư nguồn lực đào tạo để bạn tốt hơn nếu bạn chứng minh bản thân thực sự nghiêm túc với công việc này.
Bên cạnh đó, hãy tranh thủ mọi cơ hội tự mài giũa và trau dồi các kỹ năng cho bản thân bằng cách: đọc sách, luyện kỹ năng ngoại ngữ/diễn thuyết, tham dự các buổi net-working/hội thảo chuyên môn, tham gia các khóa học mới hay các hoạt động tình nguyện.
Hiện thực hóa ý định thay đổi công việc
Trong trường hợp bạn xác định không thể tiếp tục công việc hiện tại nữa, hãy tìm một bến đỗ mới với những lưu ý sau:
- Đừng bỏ của chạy lấy người. Bạn nên tranh thủ tìm việc mới ngay khi đang làm công việc hiện tại. Ngay lập tức viết đơn xin nghỉ chỉ đảm bảo bạn nhanh chóng trở thành người thất nghiệp và bủa vây tâm trí với các câu hỏi “tiền nhà, tiền ăn, tiền học, tiền đi lại, tiền thuốc men… ai lo?”
- Lên kế hoạch và thực hiện nó. Hãy nhìn quanh và bắt lấy các cơ hội việc làm từ mọi kênh bạn có. Tìm kiếm trên cổng việc làm trực tuyến, Facebook, Talent Network các công ty. Tham gia hội chợ việc làm, dự sự kiện nghề nghiệp. Liên hệ lại với bạn đồng môn hoặc đồng nghiệp cũ. Thông báo cho người quen biết rằng bạn đang tìm việc mới, nhờ họ giới thiệu hoặc thông báo khi có cơ hội phù hợp.
- Cập nhật lại CV tìm việc cả bản cứng lẫn hồ sơ trực tuyến. Tích cực luyện tập cách tự giới thiệu bản thân và kỹ năng phỏng vấn. Hãy giải tỏa tâm lý và làm đẹp thương hiệu cá nhân một cách tốt nhất.
- Chuyển đổi kỹ năng. Nếu công việc sắp tới bạn quan tâm có yêu cầu thêm nhiều kỹ năng và kiến thức mới, tranh thủ lúc “giao thời” này để bổ sung và học cách chuyển đổi cho phù hợp.
- Cuối cùng, bạn nên chuẩn bị quá trình này trong cẩn trọng và lặng lẽ. Đừng làm ồn ào cả công ty vì thái độ bất cần, thách thức hay đạp đổ sau khi bị đối xử không tốt. Tuyệt đối không lập hội nói xấu công ty, chỉ trích sếp hoặc lan truyền những tin đồn vô thưởng vô phạt. Nếu cần thiết, hãy nói thẳng vướng mắc với người có thẩm quyền. Cũng không nhất định phải tiết lộ cho mọi người biết rằng bạn có ý định bỏ việc chỉ vì mục đích dằn mặt, hăm dọa hay thỏa cơn tự ái. Đôi khi, bạn còn tự chuốc họa vào thân vì “được” công ty cho nghỉ sớm hơn kế hoạch mong đợi.
Hành trình đến với công việc mơ ước hay xây dựng sự nghiệp, có thể nói bên cạnh sa thải, giáng chức là hình thức gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới tinh thần người lao động. Việc phải đối mặt với quyết định bị giáng chức chắc chắn không phải điều dễ dàng. Tuy nhiên, trước khi vội vàng quyết định hất tung mọi thứ, hãy bước lùi lại và mở rộng quan điểm một chút tùy theo tình huống để có thể luôn vững vàng trong mọi hoàn cảnh, bởi biết đâu “lùi một bước tiến ba bước”, sự nghiệp của bạn lại có thể một cơ hội để thử thách và bứt phá hơn.
- Tham khảo thêm các mẫu CV để tăng 80% cơ hội trúng tuyển tại: https://www.topcv.vn/mau-cv
- Tìm việc làm chất lượng lương cao tại: Việc làm chất lượng
- Tải App TopCV để trải nghiệm tìm kiếm và ứng tuyển công việc chỉ với một chạm: IOS: https://apple.co/2TSeTJA; Android: http://bit.ly/2FnLblz