Biên tập viên sách có lẽ vẫn còn là một nghề nghiệp “bí hiểm” đối với những bạn trẻ. Con đường trở thành biên tập viên sách có gì khác so với việc trở thành một biên tập viên thông thường? Hãy cùng tìm hiểu từ góc nhìn của chị Nguyễn Hoàng Diệu Thủy – Biên tập viên sách tại Nhã Nam trong cuốn sách Người Trong Muôn Nghề: Ngành Xã Hội & Nhân Văn có gì? để khám phá nghề nghiệp này nhé!
Biên tập viên sách là công việc gì?
Biên tập viên sách là công việc hỗ trợ tác giả xây dựng nội dung, hoặc chỉnh sửa nội dung tùy thuộc vào chất lượng bản thảo của tác giả. Nếu là một biên tập viên sách, bạn có thể tham gia sâu vào nội dung sách.
Công việc của biên tập viên sách cũng có thể gồm cả sửa chính tả, nhưng đó không phải mục tiêu chính yếu. Ở một số đơn vị xuất bản nhỏ, hai vị trí biên tập viên sách và người đọc chính tả có thể chập làm một. Tại các đơn vị xuất bản vừa và lớn, những nơi đó thường có ban đọc chính tả riêng và được coi như một bộ phận của khối làm hình thức cuốn sách, trong khi biên tập viên là khối làm nội dung.
Khái quát công việc của một biên tập viên sách
Các công việc của biên tập viên sách có thể khái quát 6 đầu việc chính sau:
– Biên tập viên sách tìm kiếm bản thảo. Việc tìm kiếm dựa vào hai cách chính:
+ Tìm đến các tác giả tốt, phù hợp. Có thể là tác giả tự viết trọn vẹn một bản thảo, hoặc có thể biên tập viên đề xuất ý tưởng và tìm kiếm tác giả thực hiện ý tưởng đó.
+ Duyệt các bản thảo gửi đến, dựa trên các tiêu chí nhất định của đơn vị xuất bản. Biên tập viên sách sẽ luôn luôn phải đặt bản thảo trong bức tranh tổng thể, của đơn vị xuất bản, của thị trường nói chung để có thể định vị bản thảo, xem nó có khả năng xuất bản hay không.
– Ký kết bản quyền.
+ Bản thảo nếu được duyệt thì biên tập viên sách sẽ tổ chức ký hợp đồng bản quyền với tác giả.
– Biên tập bản thảo.
+ Việc chỉnh sửa một bản thảo thường có nhiều cấp độ khác nhau. Có những bản thảo biên tập viên sách phải tham gia đặt những viên gạch đầu tiên. Có những bản thảo cần sửa câu cú, diễn đạt cho sáng sủa mạch lạc và cũng có những bản thảo chỉ cần sửa chính tả. Dù sửa chữa ở mức độ cao hay mức độ đơn giản vẫn cần một biên tập viên sách theo dõi cả quy trình một cuốn sách ra đời.
– Kiểm soát thiết kế & bìa.
+ Biên tập viên sách sẽ làm việc với họa sĩ thiết kế để kiểm soát thiết kế có chuẩn xác, phù hợp hay không.
– Truyền thông khi sách phát hành.
+ Biên tập viên sách cung cấp các thông tin về tác giả và nội dung sách cho phòng truyền thông, tham gia làm sự kiện ra mắt, tọa đàm, trả lời phỏng vấn của báo chí, hỗ trợ truyền thông cá nhân của tác giả.
– Theo dõi đường đi của cuốn sách.
Sau khi sách phát hành, biên tập viên cần theo dõi phản hồi của độc giả, sức bán,… làm cơ sở cho quyết định khai thác tác giả và đề tài sau này.
Mức lương của một biên tập viên sách
Nếu như bạn cam kết là một biên tập viên sách toàn thời gian, thu nhập của bạn sẽ đến từ nhiều nơi.
– Thu nhập chính thức của biên tập viên sách trong đơn vị xuất bản, bao gồm: mức lương cố định cho vị trí của bạn; lương sản phẩm dựa trên các bản thảo bạn xử lý; doanh thu cuối năm dựa trên những đầu sách bán tốt.
– Thu nhập không chính thức: đến từ việc làm cộng tác viên cho báo chí, cộng tác viên website, diễn giả tại các sự kiện, thành viên các dự án văn hóa, chuyên gia tư vấn dự án sách, giảng viên thỉnh giảng cho các đơn vị tổ chức, hoặc các khóa học tự tổ chức,…
– Những bạn mới bước chân vào nghề biên tập viên sách có thể nhận được mức lương cứng từ 6 – 8 triệu đồng. Sau 2 đến 3 năm, lương của bạn có thể là 8 – 10 triệu đồng, và tăng dần qua các năm, tất nhiên phụ thuộc vào việc bạn cống hiến cho công việc đến đâu.
Làm gì để trở thành một biên tập viên sách?
Nhu cầu có các biên tập viên làm việc trong lĩnh vực sách đang dần tăng lên qua các năm bởi sự phát triển mạnh mẽ của các công ty xuất bản kết hợp với nhận thức của xã hội về nghề biên tập trở nên rõ ràng hơn. Những bạn trẻ học mong muốn trở thành một biên tập viên sách có thể thực hiện những hoạt động sau đây:
– Đọc sách. Bạn không thể trở thành biên tập viên sách nếu không chịu đọc. Đây là một trong những cách quan trọng để nâng cao trình độ ngôn ngữ. Biên tập viên cần trang bị đầy đủ kiến thức về văn phong, các cách diễn đạt và có vốn từ phong phú.
– Tập viết. Bắt đầu từ những bài tản văn nhỏ, những bài báo, review sách,… Viết là một trong những cách quan trọng để rèn luyện khả năng ngôn ngữ. Là một người biết viết bạn sẽ chia sẻ được với tác giả nhiều hơn.
– Tham gia các hội nhóm, diễn đàn chuyên môn, các khóa học liên quan.
– Có ngoại ngữ. Để biên tập sách ngoại văn, để tra cứu và để tìm hiểu về các tác giả, các hiện tượng xuất bản trên thế giới.
– Bổ sung các kỹ năng đa phương tiện để đáp ứng nhu cầu của thời đại công nghệ.
Trên đây là những giải đáp về nghề Biên Tập Viên Sách tại các đơn vị xuất bản tại Việt Nam. Nếu muốn tìm hiểu kỹ càng hơn về công việc này cũng như các công việc khác trong khối ngành Xã Hội Nhân Văn, các bạn có thể khám phá cuốn sách Người Trong Muôn Nghề: Ngành Xã Hội & Nhân Văn có gì? TẠI ĐÂY